rozwinąć się
  • przelać się – przelewać się

    23.06.2023
    23.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w słowniku na stronie, pod hasłem „przelać się — przelewać się”, oprócz znaczeń dotyczących cieczy, jedno dotyczy naczynia, a brzmi: «zostać nadmiernie wypełnionym płynem». Domyślam się, że odnosi się ono na przykład do takiego użycia: "[naczynie] przelewa się". Chciałbym zapytać, jak poprawnie do tej konstrukcji dodać dopełnienie? Naczynie przelewa się...:

    – wodą

    – od wody

    – z wody

    Które z nich jest/są poprawne bądź czy jest jakieś inne?

    Dodam, że naturalnie zdaję sobie sprawę o możliwości rozwinięcia wspomnianej konstrukcji (tudzież uzupełnienia jej o docelowe dopełnienie) w ten sposób: "naczynie wody przelewa się" / "naczynie z wodą przelewa się".

  • Wiele zachodu przy rozbieraniu się do rosołu
    12.04.2016
    12.04.2016
    Szanowni Państwo,
    mam dwa pytania z frazeologii.
    1. Ciekawi mnie, dlaczego, kiedy coś wymaga wiele wysiłku, mówimy, że wymaga wiele zachodu? Czy ma to coś wspólnego ze stereotypowym postrzeganiem świata zachodniego jako wysoko rozwiniętego?
    2. Co takiego nagiego jest w rosole, że rozbieramy się do rosołu?


    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Z czym łączy się zwiastowanie?
    4.11.2019
    4.11.2019
    Chciałbym zapytać o poprawne rozwinięcie skrótu NMP w tytule parafia pw. Zwiastowania NMP. Większość parafii w Polsce używa rozwinięcia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny (por. Wykaz parafii w Polsce, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, Warszawa 2006). W moim odczuciu jest błędne, ponieważ sugeruje jeden z dwóch przypadków: ktoś zwiastował przyjście Maryi, alternatywnie to Maryja była tą, która coś zwiastowała.
  • Pisze się prawnoaborcyjny
    6.07.2018
    6.07.2018
    Szanowni Państwo!
    Zwracam się z prośbą o rozstrzygnięcie, jak powinien wyglądać zapis słowa „prawno-aborcyjny”. Czy powinna być pisownia łączna, czyli „prawnoaborcyjny” (choć nie jestem do tego przekonana, w końcu nie jest to „prawo aborcyjne” na wzór „prawa karnego”, ale raczej „prawo do aborcji”), czy zapis z łącznikiem, tak jak napisałam w pierwszym zdaniu?
    Z poważaniem
    Anna Kruszewska
  • rozwinięte przydawki imiesłowowe
    17.05.2002
    17.05.2002
    Szanowni Państwo,
    Moje pytanie dotyczy składni, a mianowicie miejsca określeń rzeczownika w zdaniu. Spotkałam się z opinią, że rozbudowane określenia rzeczownika powinny występować po nim. Czy w takim razie wszystkie sformułowania typu:
    • spalona słońcem skóra
    • Traktowanie go jako godnego zaufania polityka jest nieporozumieniem
    • Wprowadzone przez ministra zmiany na listach refundacyjnych doprowadziłyby do ograniczenia dostępności do leków
    • Powietrze było przesycone jego działającym na zmysły zapachem

    są błędne, czy też należy unikać takich konstrukcji tylko wówczas, gdy sformułowania są dwuznaczne – zob. drugi przykład, gdzie nie wiadomo, czy chodzi o kogoś godnego zaufania danego polityka, czy też o samego polityka, który jest godny zaufania.

    Dziekuje za odpowiedz,
    Krystyna Klejn
  • Interpunkcja zdań pozornie rozwiniętych
    7.06.2018
    7.06.2018
    Szanowni Państwo,
    przesyłam kolejną porcję pytań interpunkcyjnych:
    Mamy się spotkać jutro, nie wiem tylko(,) o której.
    Zdradź(,) od kogo to [dostałaś]!
    Posyłamy 4 regimenty, przy czym nie specyfikujemy(,) na którą przełęcz ile.
    Przyrzekam na wszystko(,) co święte!
    Kojarzę książkę, ale nie pamiętam (,) jaki [miała] tytuł.
    Nie wiem(,) w jaki sposób [to zrobić].
    Z moim w porządku, tylko nie wiem(,) jak z Twoim [rowerem].
    Może być jutro — ważne tylko(,) w jakich godzinach.
    Nie wiem jeszcze(,) kiedy dokładnie [się to odbędzie].
    Możemy spróbować, tylko nie wiem(,) o której godzinie.
    Nie wiem(,) w jakim w celu i z jakiej przyczyny [odbywa się to nadzwyczajne spotkanie].
    Szczepy będą się mieszały(,) aż miło.
    Polecam go. To specjalista(,) jakich mało.
    Spostrzegłem już(,) w czym rzecz.
    W nawiasach kwadratowych umieściłem wstawki przybliżające kontekst wypowiedzi.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • przecinek a rozwinięty imiesłowów przymiotnikowy
    11.10.2010
    11.10.2010
    Szanowni Państwo,
    mam wątpliwość dotyczącą przecinka przed imiesłowem czynnym. Konieczność jego użycia sugeruje prof. Jadacka, o ile dobrze pamiętam, w Kulturze języka polskiego. Jednak oddzielanie rzeczownika od jego określenia wydaje mi się niepotrzebne lub wręcz nielogiczne, jak np. w zdaniu: „Likwidacja getta rozpoczęła się od wyrobienia przejścia w płocie, oddzielającym getto od miasta”.
    Z pozdrowieniami
    Maria Krawczyk
  • przecinek przed rozwiniętym imiesłowem przymiotnikowym
    15.05.2002
    15.05.2002
    Czy uzasadniony jest przecinek w poniższych zdaniach:
    1. Przedstawiam propozycję protokołu, będącego zestawem zaleceń.
    2. Inscenizację wystawiła grupa teatralna, działająca przy Domu Kultury.
    3. Efektownie wyglądają kompozycje, składające się z kilku gatunków kwiatów.
  • Szyk przydawki przymiotnej rozwiniętej

    30.03.2024
    30.03.2024

    Dzień dobry,

    czy następujące zdanie ma poprawną kolejność „niezgodna wartość ze słownikiem”? Wydaje mi się, że poprawnie powinno być „wartość niezgodna ze słownikiem” ponieważ fragment „ze słownikiem” odnosi się do „niezgodna” i bez tego słowa nie funkcjonuje samodzielnie. Tak samo jak ma sens fragment „niezgodna ze słownikiem”, a nie ma sensu „wartość ze słownikiem”.

  • Interpunkcja rozwiniętych imiesłowów
    14.01.2020
    14.01.2020
    Czy w zdaniu: Ukazane w nich innowacyjne metody wykrywania sprawców wykorzystujące nowoczesne technologie sprawiają, że tego typu realizacje biją rekordy popularności powinien pojawić się przecinek przed imiesłowem wykorzystujące?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego